Hôm nay mình muốn nói về hai chữ của Mỹ là House Poor và Cash Poor, tiếng việt dịch sát nghĩa là nhà nghèo và thiếu tiền mặt. Thiệt ra ý chính là mua nhà không tính toán kỹ sẽ thiếu tiền mặt. Nói chung là làm cái gì tới tiền bạc cũng phải làm toán và tính toán cho đúng thì sẽ không bị thiếu tiền. Theo mình thì đời sống ngắn ngủi, tính toán cho đúng để gia đình được hạnh phúc và sung túc, thế thôi.
Thiệt ra đời sống ở Mỹ có hai cái nặng ký nhất ảnh hưởng tới tiền mặt là tiền Nhà mua và tiền Xe mua. Ngoài ra những thứ tiền chết như tiền phone, tiền điện, tiền rác, tiền bảo hiểm, tiền internet, cũng ảnh hưởng rất nhiều nếu không tính kỹ. VN là chúa ba xí ba tú, tính nhẩm rồi làm liều mặc dù để dành tiền, nhịn ăn rất giỏi, nhưng sống mà khổ sở thì hơi buồn.
Tiền Nhà Mua: Khi mua nhà, tiền chết là tiền mortgage, tiền thuế, tiền sửa nhà trong 5-10-15 năm phải tính cho đủ. Theo thống kê thì tiền mortgage phải cộng thêm 50% thì mới tính đúng, nghĩa là nếu tiền mortgage là $1000 thì phải tính tiền tốn thiệt là $1500. Nếu chịu được thì hãy mua nhà. Đọc bài mua nhà và đầu tư chứng khoán.
TIền Xe Mua: Ngoài tiền trả nhà băng hàng tháng, còn tiền xăng, tiền điện, tiền bảo hiểm, tiền registration, tiền bảo trì, cũng làm toán luôn với 50%. Tiền xe $500 + 50% là $750/tháng. Tuỳ xe nếu bảo hiểm cao thì có thể lên tới 100%.
Cái kinh hoàng của mọi người. là sống cho bây giờ, nước tới chân mới nhảy, nghĩa là không để dành tiền cho những điều này mà chờ tới lúc xảy ra thì đi mượn credit card mà trả thì mắc nợ với tiền lãi 18%-24% rồi từ từ đi vào lụn bại.
Trời Sinh Voi Sinh Cỏ, Sống Tới Đâu Hay Tới Đó, Lo Gì? Thiệt ra trời không sinh voi sinh cỏ ở Mỹ đâu. Không có tiền thì ra ngoài đường ở, gia đình khổ sở, mất hạnh phúc nếu thiếu tiền.
Ai bây giờ cũng có computers, phone thật xịn mà không bao giờ dùng những cái app để tính tiền cho mình. Ngày xưa mình độc thân, không tính toán, tính nhẩm, sai bét hết, nợ như chúa chổm, tiền không đủ chỉ trả tiền lãi cả chục năm vẫn không hết, phải nhờ người thân cho mượn tiền trả hết và chừa luôn. Khi lập gia đình, dùng spread sheets bỏ hết tất cả tiền chi phí vào mới thấy mình không kiếm nhiều tiền đủ để cho gia đình sung túc.
Lập gia đình, ai cũng nói phải mua nhà, lúc đó nhà cao, có người hứa cho mình mượn tiền down nhà, nhưng mình không muốn mượn đầu heo nấu cháo, đi mướn condo khu tốt, để dành tiền trả nợ, hết nợ, để dành tiền đầu tư, tiền down nhà. Thiệt ra không lâu, vài năm là đủ. Ở 800 sqft condo nhưng vẫn hạnh phúc cho tới khi mua được nhà thật tốt mới mua, không thì thôi. Chẳng cần phải mặc cảm với ai cả vì hai vợ chồng biết mình sẽ không ở đây cả đời… Xe chạy cũ xỉn cũng không màng vì mình biết sẽ không chạy xe này cả đời…
Một cái mình không hiểu tại sao mọi người làm tới đâu xài tới đó mà không để dành. Thí dụ, mình đang sống vừa đủ, mỗi năm tăng lương $5k, sau thuế được $3.5k thì không bỏ vào brokerage để đầu tư kiếm 10%-20% trên tiền mới này mà xài bung luôn. Phải nhớ, tiền phải đẻ ra tiền, dùng tiền lời mà đi chơi, đi ăn uống, đi du lịch thay vì nhịn hết hoặc mượn tiền để xài. Làm toán, mỗi năm lên lương $5k mà vẫn không xài tiền mới thì 10 năm sẽ có trên $100k vì tiền lời sẽ compounded. Lấy tiền lời mà mua xe nếu cần, sĩ diện gì mấy xe vớ vẩn, chờ có tiền rồi chơi luôn xe ngon mà không phải lo lắng gì cả vì tiền đẻ ra tiền cho mình rồi. Khi biết cách đầu tư mà có vốn thì không bao giờ bị thua lỗ và hên sui. Chỉ có hên vì gia đình hạnh phúc và trời độ.
Đồng vợ đồng chồng tát bể đông cũng cạn, mình không biết bể đông lớn như thế nào nhưng mình biết hai vợ chồng tâm đầu ý hợp thì chỉ có hạnh phúc tới sung túc mà thôi.
Chữ INVESTMENT, ĐẦU TƯ, thiệt ra dùng cho nhiều thứ chứ không chỉ nhà cửa, chứng khoán. Đi học là một cách đầu tư, đi làm tận tâm là một cách đầu tư, để dành tiền, tằn tiện là một cách đầu tư, xài tiền không mắc nợ credit card là một cách đầu tư, lo cho gia đình vui vẻ, hạnh phúc là một cách đầu tư. Người chỉ biết xài, sĩ diện thì sẽ không hiểu Đầu Tư là gì.
Không có gì buồn bằng tới năm già khú đế sống chật vật vì cash poor cả đời.
Chính phủ Mỹ bây giờ ba xạo với dân rất nhiều, từ data này tới data kia để móc mũi dân ngu muội mà thôi. Mà thiệt, nước Mỹ rất nhiều người không để ý. Mọi điều Chính phủ làm là đi ngược với luật kinh tế bây giờ. Xài tiền vô tội vạ, lạm phát sẽ phải lên ngược trở lại chứ không xuống thấp như data nói vì data ba xạo. Người để ý sẽ thấy không có gì xuống cả thì sao lạm phát xuống được. Một ổ bánh mì thịt $8 rồi, tô phở $15, xăng $4.5, tiền bảo hiểm lên 40%, tiền registration của xe lên chứ không xuống theo năm nữa, tiền điện mỗi ngày mỗi lên ở CA với PG&E, tiền rác cũng lên, tiền nước cũng lên, thì tiền mặt đi đâu nếu không đẻ ra tiền.
Nếu nhìn lại mọi thứ trên đất Mỹ này thì thấy buồn khổ quá LOL. Nhưng nếu tính toán kỹ, làm toán giỏi, đầu tư cho đúng, thì đời sống vẫn tốt hơn với bất cứ nơi nào trên thế giới. Nhớ gia đình quan trọng nhất, phải có hạnh phúc thì điển mới nằm giữa trán để đầu tư cho đúng cho gia đình sung túc.